I Helheim/Ære-Stolane
Fram dreg ei ferd
med Staak og med Dur;
dei slær paa Trumbe,
dei blæs paa Lur.
Svartklædde Mennar
aalvorsame
kallar paa Folke
med Rop rame.
Mengd vil dei hava
og Muge stor;
talar so veldigt
sitt Vekkjar-Ord.
Harskar og ubbar seg,
blæs, frøser,
og upp seg sjølv
med skrik øser;
dundrar med Smell
og Ordi runde
mot alle dei andre,
som er dei vonde,
dei som hev
Verdi kjær
og ikkje med desse
vil fylgje paa Ferd,
ikkje med desse
vil gjera Lag
og vera Stridsmenn
i deira Slag,
ikkje med deim
sverja Pakt
mot Dyre og all
Djevelens Magt,
og ikkje med deim
fram søkje
mot Kyrkja, den store
Babylon-Skøkje.
Og høgt dei mæler
og lyser Dom
og skræme-skrik
som den ville Lom;
men Hel-Elden brenn
under Kaape-Fallar,
og Dyre hev merkt deim
i deira Skallar.
Lengi dei ropar;
ingin vil svara;
ærendslaust maa dei
av att fara.
Veslemøy.
Kven er det som held det store Staak
og blæs for seg i Trompetar?
Systeri.
Den ville, flakkande Oskereid,
det er dei falske Profetar.
Dei dundra med Dom, dei hekste med Harm,
der millom Folke dei fór;
letta sitt stakkars vonde Hjarta
med mange stygge Ord.
Lærarar vart dei og Heilagmenne
og Ljos som vide blenkte;
dei sagde „Sanning“ og „Raade“ og „Gud“,
men sjølve-seg var det dei tenkte.
Dei ropa heilage Namn og Ord,
men vilde aat sjølve-seg Magt;
dei vilde hava det skræmde Folke
under sin Vilje lagt.
Kyrkjur vilde dei rive
og reise nye aat seg;
Dyre var deira rette Herre,
og nedetter bar deira Veg.
Meistar-Mo breider seg
svidd og brend;
der rundbygt og høgt
Brageberg stend.
Der kravlar som Maur
ei myrjande Ferd
med Hamar som hastar
i Tevleferd.
„D’er Meistrar,“ kved Systeri,
„ære-tyrste;
kvar vil vera
i sitt den fyrste.“
Til Topps dei hastar
fraa laage Hólar;
der stend dei høgreiste
Ære-Stolar.
Til Topps dei vil
i Sprang eller Sìg;
men Vegen vert trengre
Stìg for Stìg.
For kvar som vinn seg
eit Fét fram,
hundra glid ned att
med Harm og Skam.
Men dei som vinn upp
den bratte Lid
fær øvst paa Toppen
sin verste Strid.
Fast sìt dei gamle
med Kransar og Kjolar
og vil ikkje upp
or dei høge Stolar.
Og her gjeld kje Sverd
eller Lanse-Stong;
her maa ein vinne
med Kunst og Song.
Dei leikar og kappast
den lange Dag
med Kunstir og Stev
av nyaste Slag.
Dei kappast og viser
Sløgdine sine,
til arme Gamlingar
vrid seg av Pine.
Dei kappast med Slaattar
og Tonar fæle,
so Gamlingar misser
Maal og Mæle.
Dei leikar med Nidstev
og Spe og Spit,
til Gamlingar misser
Sans og Vit.
Dei braakar med Magt
dei lempar med List;
det lyt vel ein Gamling
upp til sist.
Men seg-imillom
dei verst tevlar;
alle hastar
og ingin hevlar.
Vinn det ein
aat ein Stol seg fram,
tie vert undan-
trengde med Skam.
Og nye Tevlarar
skyv deim av Led
og sparkar deim utfor
Berge ned.
Men rømer ein Gamling
av Stolen rædd,
daa vert den unge
med Kransen klædd.
Fagna vert han
med Festkvad kaldt;
so sìt han og undrast:
var dette alt?
Til dess den næste
tevlande Gut
fær pint han med ny Kunst
or Stolen ut.
Daa vert han slengd
ifraa Ære-Kuv
ned i det botnlause
Gløymsle-Djuv.
Veslemøy.
Kva hev desse Stakkarar broti
som gjeng her seg sjølve til Spe?
Dei vinn ikkje fyrr den vesle Høgdi, so maa dei i Glupe ned.
- Systeri.
Dei bela til Mengd og Muge og selde for billeg Ros ein Song, som skulde i myrke Heimar nørt det ævuge Ljos.
Dei selde for billeg Ære og Ros som inkje gjeld ein Kunst som skulde i kalde Heimar nørt den ævuge Eld.
- *
- Volva fører deim
- fram yvi Mo;
- ein gamall Skald der
- aaleine stod.
- Aaleine stod han
- skrukkin og skrinn
- og reiv i Strengin’
- paa Leiken sin.
Skalden.
Saart under Domen tung maa Skalden kvide,
som hugtryllt sveik si Songmøy vigd og vald.
Snart glødd i heite Skam hans Sjæl maa svide
og snart han skjelve maa i Rædsle kald.
Og aldri, aldri kann han ut faa lide,
for di han vart ein Ljugar for ein Skald.
Ja gjekk han Æva lang i Syrgjeklæde,
han bøter aldri upp det spillte Kvæde.
Eg skulde songi det som ung meg glødde
i Elsk, i Glede, i den heite Harm,
det Liv som nytt igjenom Strid seg fødde,
den heite Vilje og den sterke Arm,
den Hug som saar i svære Offer blødde,
og endaa gav og gav i Kjærleik varm.
Men kloke Sjølvhug kald med Lygnir sine
eg skulde banna ned i Helheims Pine.
Eg skulde lært dei herresjuke skjelve,
som høgg og riv med Tonn og kvasse Klo,
og vil sitt Velde yvi Verdi kvelve,
og syg seg mette av uskyldigt Blod,
og øyder Arbeid, trampar Eng og Kjelve,
som rik med Gras og heilag Aaker stod;
ja Herrens Dom i Songen skulde jalma,
til Valdsmenn brotne ned i Mold var malma.
Det Live var som strengt meg baud aa kveda,
den Herrens Eld som djupt i Hjarta brann;
igjenom meg si Bøn det vilde beda,
i meg det Orde for sin Vilje fann;
eg skulde bori Sorgi fram, og Gleda,
og tolka Livsens Lov med Tone sann,
og alt som stengt og bundi Hjarto trengjer,
det skulde tala høgt paa mine Strengir.
Men alle mine sterke Kvad eg gøymde
og Livsens Méd og Maal og djupe Grunn.
Og Herrens Ord eg veik og vesall gløymde,
og song til late Svevn med kjælin Munn.
Det Verdi var som Skaldehugen tøymde
og tamd meg køyrde um seg sjølv i Tunn.
Eg gløymde kveda og eg lærde stava,
og laga det som Mengdi vilde hava.
No gjeng eg einsleg her i Natti aude
og sliter vonlaus Langsemd utan Tòl,
og kved for Audni tom og Viddir daude,
og ingin høyrer paa mitt Klagemaal.
Det verre er, enn um i Elden raude
eg laag og vreid meg som den nakne Aal.
Ja heller steikt paa Rist og glødde Røyrar,
enn svive kvadsprengd her forutan Høyrar!
I Verdi er eg gløymd, og ingin nemner
det Namn som ein Gong var so høgt i Rop.
Dei som eg undan trengde no seg hemner;
no er det dei som eig den store Hop.
No er det dei som fram mot Høgdi stemner,
og kvar dei kjem det Kviskring vert og Kóp.
Eg magtlaus er. Og tomt min Klage tonar;
det spillte Kvad eg aldri uppatt sonar.