Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 1.djvu/231

Denne siden er korrekturlest

han forsvarlig indgjerde samme (F. L. XIII. 20 og 22^[1]; G. L. 81 Slutn., M. L. VII. 42, Chr. IV. L. 39, jfr. Lovb. 3–12–13). – Vilde nogen gildre efter Dyr, skulde han efter M. L. VII. 58 først kræve Skifte, d. e. enten Fordeling af Stederne eller Overtagelse for fælles Regning. Gildre i Hjemmarken skulde løses om Dagen og alene bruges om Natten, men i Udmarken bekjendtgjøres til Tinge eller Kirkestevne.

I Skov eller Udhage, som laa i Fællig, maatte Ingen aavirke mere, end hans Lod medførte, undtagen Brændsel, der rettede sig efter Enhvers Husbehov (M. L. VII. 22 jfr. 16^[2], Chr. IV. L. 20 jfr. 14. Lovb. 3–12–15). Ansvaret for den Samejer, som overskred sin Brugsret, var det samme, som for Aavirke af en ganske Fremmed.

Om Fællesskabets Udskiftning handler G. L. 87, F. L. XIV. 4, M. L. VI. 3^[3], Chr. IV. L. sammesteds der er Kilden til Lovb. 5–2–68. Uagtet disse Artikler bruger Udtrykket «Odelsskifte», fremgaar det dog af hele Sammen-

↑ Ef maðr leggr trøð sína við akr eða engi annars manns, þá skal hann hverfa garði gildum um.
↑ Ef menn búa á jørðu saman, þá skulu þeir viða at hjúna-tali en eigi at jarðar-magni, því at hjún þurfa eldingar en eigi jørð.
↑ Nu vilja menn óðlum skipta sín í millum, eptir því sem hlotin eru, ok skipta óðalsskipti, ok eru þeir allir á eitt sáttir, skipti sem þeir vilja, ok leggi hluti á, hafi þat hverr er hlýtr, ok lýsi því á þingi hvat hverr hefir hlotit. … Nú vilja menn óðlum sínum skipta ok hafa heraðsmenn við, þá skal sá er skipta vill, stefna øllum til jarðar, er móti eigu, svá løngu fyrir at um lið megi sýsla, at opinni jørðu ok ósainni. Sá skal ráða er stœrrum vill skipta. Með skapti má jørðu skipta innangarðs, nema álburðr þykki betri, en með augnaskoti utangarðs. Marksteina skal þar niðr setja ok grafa, sem menn verða á sáttir, ok leggja í hjá 3 steina ok eru þeir kallaðir lýrittar. … Hluti skal í skaut bera svá marga, sem þeir eigu í jørðu til; sjá skulu skilríkir menn mark þeirra hluta, ok vita hvat hverr þeirra hlýtr í húsum eða jørðu; aðrir menn skulu hluta þeirra í bera, er vilja eigi sjálfir. Á þing skulu þeir þá fara ok lýsa óðalsskipti sínu; þá hafa þeir at løgum óðulum sínum skipt. … Engi skal øðrum álburðar synja innan þriggja vetra; sá skal af lata, er meira hefir en ál segir til, og leggja til hins, er minna hefir, ok hafi þó hverr þann hlut sem hlaut.

[1] Ef maðr leggr trøð sína við akr eða engi annars manns, þá skal hann hverfa garði gildum um.

[2] Ef menn búa á jørðu saman, þá skulu þeir viða at hjúna-tali en eigi at jarðar-magni, því at hjún þurfa eldingar en eigi jørð.

[3] Nu vilja menn óðlum skipta sín í millum, eptir því sem hlotin eru, ok skipta óðalsskipti, ok eru þeir allir á eitt sáttir, skipti sem þeir vilja, ok leggi hluti á, hafi þat hverr er hlýtr, ok lýsi því á þingi hvat hverr hefir hlotit. … Nú vilja menn óðlum sínum skipta ok hafa heraðsmenn við, þá skal sá er skipta vill, stefna øllum til jarðar, er móti eigu, svá løngu fyrir at um lið megi sýsla, at opinni jørðu ok ósainni. Sá skal ráða er stœrrum vill skipta. Með skapti má jørðu skipta innangarðs, nema álburðr þykki betri, en með augnaskoti utangarðs. Marksteina skal þar niðr setja ok grafa, sem menn verða á sáttir, ok leggja í hjá 3 steina ok eru þeir kallaðir lýrittar. … Hluti skal í skaut bera svá marga, sem þeir eigu í jørðu til; sjá skulu skilríkir menn mark þeirra hluta, ok vita hvat hverr þeirra hlýtr í húsum eða jørðu; aðrir menn skulu hluta þeirra í bera, er vilja eigi sjálfir. Á þing skulu þeir þá fara ok lýsa óðalsskipti sínu; þá hafa þeir at løgum óðulum sínum skipt. … Engi skal øðrum álburðar synja innan þriggja vetra; sá skal af lata, er meira hefir en ál segir til, og leggja til hins, er minna hefir, ok hafi þó hverr þann hlut sem hlaut.

[1]

[2]

[3]