Side:Kleiven - I gamle Daagaa.djvu/335

Denne siden er ikke korrekturlest
– 323 –

og som budde i Sverig og va mesta ’taa svensk Ækt; ho heitte Gjyrhil Fadersdotter og va 3 Gonge gjift me rike Adelsmenn men likevæl ha ho ingen Livs-Erving ette se. Da ho vart gomol gav ho aat Kronun de meste ’taa di norske Jord-Eigom sine; i 1586 gav ho Konga Skjøte paa 505 Garde paa einn Gong og sia’ fekk han enno naagaa te. Imillom desse 505 Gardom er de 11 Garde paa Vaagaa, vælsaa 33 Hue te-samen, Toulsta og Kvennberge skjylda for 7 Hu’e. Um Leiglenningann som sat paa Toulsta i Ti’n ette ’om Alv Knutsson er de lite aa faa veta; baade han Ommon Nilsson og Son, heitte Nils Ommonson, ha vore vælvørde Menn i Bygden, da døm jemnan ha vore Logrettsmenn og va me i Jordkjøp, Takste og Vitne-Maal. Umkring 1535 er de full han Anders Jonsson paa Ner-Bjønnsta ha bygsla Garden og ette honom han Per Kokk, elles va de nok meire hell einn Leiglenning paa Garde um Gongen, og Kvennberge va takom-te burtleigt for se sjøl, for de va selt Kvenne over heile Austlannde fraa Toulstabergje, saa de gav ei go Innkomme. Kem, som vilde, fekk hogge Kvenne der mot aa leggje fjorde-kaar Kvennstein i Tiend, „Tiendstein“ som de kallast, og Brukarann i Baksiun radt fraa Einangs-Gardom og nord aat Oustrem, dreiv me aa hogge Kvenne um Vintrann. Kvennhoggingje i Toulstabergje ha vore drivi att-ende fraa 1300 og vaaraa te umkring 1870.

Toulsta va no Krongods i umkring Halt’hondrede Aar te 1640 da han Hannibal Sehested, Statholdar’n, antell fekk de te-gjevandes hell bytte de aat se ’taa Konga. Sehested ha Garden i 12 Aar, da fall han i Onaa’e og for aa berge se, let han Kongen faa all den Jord-Eiga han aatte i Norig. Og den Mann aatte Jord saa de ha Lag, han ha faatt onde se 116 ’taa Jord-Eigom i Lannde me Kalls-Rett aat 11 Kjørkjo. Her i Bygden aatte han Toulsta, baae Blessom-Gardann, Formo og Olsta paa Sell. No va Toulsta Krongods att i umkring 10 Aar saa vart de sett i Pant aat di rike Hollendarom Celius og Gabriel Marcelius. Desse Mennann la ut saa mykjy Pening for ’om Fr. III aat Ofre’om hans me Sverig, at Kongen lout gjeva døm Pant i Krongodse og mykjy ’taa di vart alder inn-løyst att. Korkje Toulsta hell Blessom-Gardann vart inn-løyste og me di kom døm