Side:Norges land og folk - Nedenes amt 1.djvu/546

BEFOLKNING. ð38 armodi paa hendeme; arbeidslønerne var so smaa, at det var ikkje anten til aa liva eller døy av. Og det skilde kva alder det var. «I)e kfillI1 so idde same kome ein gomol aa so ein nng)§. sa dei. Det gjaldt so 1nykje paa foreldri, —-—— kva dei vilde; aa gifta seg mot dei, det slapp ingen av med: «Den som gjipter seg mot forello var’ alli langliva,» sa dei. Alle gamle ætter var baade skyld og syvja heile dalen yver. Og skyldska var so lang daa-; um (lei var ikkje ko «frenda», var det kjærlegare. Trimenniugar var som næraste skyldfolk, —— dei var meir skylde en syskenborn er no. Folk kom til kvarandre so mykje daa; dei totte formykje unelegt aa vei-a ihop. Kjer- ringarne samlast um kveldarne og kvad, og dansa kringum aaren. ’I’rettor vart skilde etter gamle heimlege rettar. Hadde dei drogor um eingteig, daa møttest dei paa teigen og slost, og den som var betre maatte hava han. Den som hogg i annars skog «sill’ reise de uppte trja-a gongu me grøn’e topp’e» —— bøta ut verdet tri gonger. Fy1—st dei slost, daa hadde dei denne retten: aldri handyvle i gi-eidt slagsmaal, og aldri leigekyr; det var van- ær1egt aa bita og spenna og klora: «Bit’e gjer hesten, spenner gjer merri, klorar gjer katten; men slaa og skjote aa haardrage, de gjer karann’», sa byklaren. Rettarne under eit i(alla dei l1eimeretten. Det var ei plage med alle dei nye rettarne dei hi-ant innpaa dei.i Bjørguv Uppstad var so uti det paa utmannbygdi, — han sat paa Gautestad i Evje det siste: «Her e kji verandi i Evje sokn; fokk bruke lovi!» sa han. Dei dreivst unaadeleg av k-arsStykkje. Dei fór utyver byg- derne med livet i 11even og prevdest. Bjørguv Uppstad herdska utyver heile Nordlandet og Austlandet. «Vend!» ropa dei til han daa han tok paa heidi; «dei drepe degl» sa dei. «Ko agtar eg livi av a stort namn aa rykti!» sa Bjørguv. Dei var so øre; fyrst skeid-dagen kom, — dei var so øre, at dei fekk aldri sova um næterne. Der var daa skeid til kvar haust i kvar sokn heile dalen utigjenom. Fælaste skeidet var i Valle. Daa samlast alle som heldt seg gode karer; — det er so: alle kjempor søkjest. Og det var yver alle ting so gama som dei daa hadde; dei etja armodi var paa hen(lerne: armo(Ien stod for doren. — idde:= ille.“ ilde. — 8leppa av med: slippe ustraffet fra. — sy“1;ja: besvogret —-Þ .frende.“ fjern slægtning i fjerde led. —— —formyk-je: overvættes —— uneleg.— hyggelig — sk“ilja: dømme — droge: sti-id. —— vom betre: seire. — s*ill’: skulde — h(mdyvle: haandværge. — leigekyr: hemmelig reserve — slgjota: puffe, stode. -— utm(mnl)ygd = blaama1msbygd. —— av (a stort namn).— sammenlignet med. — øT“: hidsig. lidenskabelig —— skei(I: heStekamp. — (’ø(l3 ægge, ophidSe.