Han Aadne Høvtuno
Dæ va sakte noko te Styrna der paa Høvtuno hjaa hono Aadne, Manne henne Birgjit. E ha hørt førtelt, at han skull aatt so mykji Syllpeing, at han snautt sjøl visste, ko mykji han hadde. Noko taa dei grov han ne. Han vilde hava dei paa Varastyre, om noko fall paa. „Dæ vøre ein klen Mann, so kji eigt so pass, at han kunna byggje uppatt Garden sin, om dæ kome Brune paa han“, sa han. Soleine ha dei sagt, at han skulde ha standan ein Kaggji mett mæ Syllskjælinga i vehle Hagaskogji. Dei voro endaa ottekantute. Mange sko ha sett dena Peing-Kaggjin; men han æ kji radn faa Tak i. I store Hagaskogje hadde han eit Peingskrin, aa dei sko ha sett Ljøs brønne der om Jønsøknetadn. Ein, som dei kalla Thronde’n – men helles so eitte han Per – grov ette Peing ei Jønsøknatt der, som Ljøse brann. Thronde’n fann Peingskrine hass Aadne Høvtuno aa fekk Tak i Handfangjin; men mæ di sama va dæ, som heile Hagaskogen skull kome drusjan ne paa han. Thronde’n less som han inkji saag detta han. Dæmæ kom dæ ei heil Ferd faran; ho va so stor som ei Bryllaupsferd; alle voro grusse aa gromme; Gampadn voro utstassa mæ artige Sala og Beksl. Thronde’n less som han inkji saag dena Straue helde han, men starta o sleit aa vilde faa upp Peingskrine. So kom dæ ei gamal Hurre akan i eit Deigtrøg. Ho hadde ein Stav i kor Hønd aa heldt paa pigga se fram, mest som naar ein æk paa Piggkjølkji. „E naar deim væl att, e naar deim væl att!“ sa ho. „Jammen sannt naar du dei att!“ svara Thronde’n te. Daa han no vart stird te, va dæ kji anna ei Taag, han hadde i Hønden. Ha han vøre go te helde Kjafte si han, so ha han vørte ein rik Mann.
Dæ gjikk før meister snodigt te mæ ’o Aadne sist paa han levde. Han vart so tvert burte før dei. Dei leitte aa dei leitte allestan, fongo jamvæl laant Kjyrkjiklukkudn i Gol aa ringde ette ’o. Daa han hadde vøre burte utimot seks Viku, kom han att ruggan. Trast ette lagdes han aa døydde, som dei tøtte. So laga dei daa te Likferds ette hono, som ette eit anna Meniskji; men daa dei foro aat Kjyrkjun mæ Likji, aa dei komo aat Hahaug – so kallas ein trillende rund Haug, som ligg tett ve Golingsbrune aa æ paa Skapna, som ei drustele Valdreskølluve – daa Likferde kom dit, skrahla dæ inni Haugji: „Høvtunadn gjera Likferd ette ein Orekubbe!“ Daa dei boro Like igjøno Porten aa komo innpaa innvigd Jord mæ di, vart dæ so lett som ein Vøtt, aa dæ skramla aa ramla ni Kjistun. Detta syntes alle va nøggle aa artigt, aa dei ha vilja øfna Kjista aa sett ette, koss dæ hadde se; men han Steingrim, ellste Son hass Aadne, sette se so heilt imot di, aa dæ mæ so vart dæ kji noko taa di.
Eit Par Aar ette Likferde hadde vøre, kom han Aadne att te henne Kari Tippebrøta, Huskjeringen hass.
Ho sto endaa ute aa batt paa ein Bunding. „,Aa nei, ko snaudt her ha vørte no daa!“ sa han. „Ja, dæ bli ne-rutt, maa veta“, svara ho – ha hugste kji anna ell han va levandes, som han hadde vøre, hona. Han spurde ette noko taa kort, aa hona svara paa alt. Tesist kom ho paa spørja: „Koss lika du de du no daa, Aadne?“ sa ha. „Aa e lika me væl“, sa han. „e æ Kongji i Hahaug“. „Aa nei, ko i Jøssu Namn, æ du dæ daa!“ skreik hona. „Detta skulde du kji sagt“, sa han, aa me di sama sveiv han burt. Ha kji ha Kari tikji so te Ords ho, anna rekji Sneise igjøno Plaggji hass, so ha ho frelst han ho.
Sea ei Gøng va dæ ein Mann, som kom faran om Hahaug. Daa sat han Aadne paa ein Stein i eine Bradde. „Gudag!“ sa han Aadne. „Gudsigne!“ svara hin. Daa skaut han se attover Stein, aa burte va han.
Daa dessa Seignidn komo ut iblant Følk, vart Grave uppatttikji; dei fonna ein Orekubbe i Kjistun aa inkji anna.
Dene Seigne æ tydele sann.
|
Denne teksten er offentlig eiendom fordi forfatteren døde for over 70 år siden. |